Nieuwe DIX-data toont grote kloof tussen willen en doen
De nieuwe DIX-benchmark 2022-2025 laat een confronterend beeld zien van duurzame inzetbaarheid onder Nederlandse werkenden. Hoewel bijna zeven op de tien werknemers aangeven inzetbaarheid belangrijk te vinden, heeft slechts 29 procent daadwerkelijk voldoende eigen regie op de ontwikkeling en toekomstbestendigheid van hun werk. Dat is zorgwekkend, omdat eigen regie één van de sterkste voorspellers is van duurzame inzetbaarheid op lange termijn.
Daarnaast stijgt mentale vermoeidheid verder, en staat veerkracht onder grote druk. De resultaten zijn gebaseerd op 15.685 respondenten, waarvan 85,4 procent via het Johan-platform de vragenlijst invulde.
1. Mentale vermoeidheid stijgt hard
De cijfers laten een duidelijke verslechtering zien:
- 31% van de werkenden voelt zich compleet uitgeput door het werk – een forse stijging ten opzichte van eerdere jaren.
- Slechts 36% scoort positief op veerkracht. Dat wijst op een beperkte herstelcapaciteit en moeite met tegenslag.
- Ter vergelijking: in de benchmark 2019–2021 had slechts 10% last van ernstige vermoeidheid, tegenover 31% nu. Dat is een verdrievoudiging binnen enkele jaren.
Deze trend maakt medewerkers kwetsbaarder, zeker in een arbeidsmarkt waar veranderingen elkaar steeds sneller opvolgen.
2. Kennis en vaardigheden: sterke basis, maar onvoldoende benut
Er is ook positief nieuws:
74% van de Nederlandse werkenden geeft aan voldoende kennis en vaardigheden te hebben om het werk goed uit te voeren.
Maar:
- 44% vindt dat hun talenten niet optimaal worden benut in het werk.
- 55% geeft aan actiever te kunnen leren en ontwikkelen.
De potentie is dus aanwezig, maar wordt onvoldoende ontsloten.
3. Jongeren, praktisch opgeleiden en zorg/onderwijs/horeca lopen het grootste risico
De verschillen tussen groepen zijn groot:
- Jongeren (16–34 jaar) rapporteren het vaakst mentale vermoeidheid en ervaren minder grip op hun inzetbaarheid.
- Praktisch opgeleiden scoren lager op kennis, vaardigheden en eigen regie.
- Sectoren als zorg, onderwijs en horeca behoren tot de laagste drie op thema’s als werkplezier, werk-privébalans en mentale veerkracht.
Deze combinatie maakt juist deze groepen extra kwetsbaar.
4. De grootste kloof: inzetbaarheid belangrijk vinden vs. daadwerkelijk doen
Wat opvalt:
- 69% vindt duurzame inzetbaarheid belangrijk.
- Maar 63% weet niet hoe ze hun inzetbaarheid kunnen verbeteren.
- En slechts 29% scoort groen op persoonlijk leiderschap (eigen regie).
Dit “willen maar niet weten hoe” is één van de belangrijkste conclusies van de benchmark.
5. Kleine interventies maken al verschil
Uit het rapport blijkt dat medewerkers vooral behoefte hebben aan duidelijke handvatten:
- Ondersteuning van leidinggevenden en collega’s.
- Toegankelijke, laagdrempelige trainingen.
- Een werkklimaat waarin leren en fouten maken normaal is.
- Meer aandacht voor mentale belasting en herstelmomenten.
Relatief kleine, structurele verbeteringen helpen medewerkers sneller in actie te komen.
6. Waarom deze cijfers ertoe doen
De spanning op de arbeidsmarkt blijft hoog: bijna evenveel vacatures als werklozen. Tegelijkertijd neemt de mentale belasting toe en verandert werk sneller dan ooit. Dat vraagt om:
- gericht beleid op inzetbaarheid,
- maatwerk per doelgroep,
- betere benutting van talent,
- en ondersteuning bij het versterken van regie.
Met de DIX kunnen organisaties feiten van aannames scheiden en gericht sturen op duurzame inzetbaarheid.
Download het volledige rapport
Wil je alle data, tabellen en sectoranalyses bekijken?
Hier download je het volledige rapport Duurzame inzetbaarheid: Wat leren we van de DIX-benchmark 2022–2025.